Oorlogsdagboeken door Virginie Loveling
Dit
boek heb ik relatief snel uitgelezen. Hoewel niet altijd even vlotte
literatuur is het wel interessant en vooral zeer aangrijpend. In het
begin is er nog de relatieve herkenbaarheid van het dagelijkse leven in
een grote stad, maar naarmate je verder leest wordt het grimmiger en
grimmiger. Eerst is er nog de overtuiging dat oorlog tegen Kerst zal
gedaan zijn, maar na Kerstmis 1914 geeft men de hoop op een snel
besliste oorlog op. Gent wordt bezet door de Duitsers en hoe langer hoe
meer voelen de bewoners zich bedreigd en opgesloten. Verzet tegen de
Duitse bepalingen wordt snel bestraft, hetzij met boetes, gevang of de
dood. Wat bruikbaar is wordt in beslag genomen: paarden, vee, eieren,...
Naarmate de oorlog vordert ook dekens, ijzerwaren, kopergerief,... (de
laatste om te smelten voor kogels.)
Loveling
schrijft vanuit een zeer menselijke visie, niet alle Duitsers zijn
slecht en vele zijn misleid. Zo schrijft ze over die ene Duitser die
werkelijk gelooft dat de Belgen het Duitse bestuur verwelkomen. Ze
schrijft ook over de behulpzaamheid die sommige Duitsers aan de dag
leggen en de angst en eenzaamheid die sommigen onder hen, zo ver van
huis, treft. Ze worstelt met haar gevoelens hierover: is het wel goed
medelijden te hebben met de individuele vijand? Is dat dan verraad aan
onze jongens aan het front? Het zijn die passages die tonen dat Loveling
zich niet laat leiden door anderen en een eigen standpunt inneemt
waarin ze steeds de mens en niet het systeem als maatstaf neemt.
Ze
beschrijft treffend het leven in een bezette stad, elke vorm van
informatie wordt achtergehouden, brieven (verzonden en ontvangen)
gecensureerd en enkel goed nieuws over een Duitse overwinning wordt
verspreid. Het is fascinerend te lezen dat desondanks de censuur de
burgers van Gent toch min of meer op de hoogte waren van wat er speelde.
Zo schrijft Loveling over de neerstorting van een Duitse zeppelin, de
terechtstelling van Edith Cavell, de straffen in een dorp dat zich
verzet tegen de duitse bezetting,... Nieuws dat gestaag komt
binnendruppelen en soms met gevaar voor eigen leven wordt verspreid in
vlugschriften.
Ze
maakt zich ook steeds meer zorgen om haar dagboek, het is burgers
verboden hun indrukken op te schrijven. Steeds weer zoekt ze nieuwe
bergplaatsen en ze vertelt niemand over haar dagboek. In november 1916
blijkt dat ze gelijk had voorzichtig te zijn, haar huis wordt doorzocht
maar gelukkig wordt er niets gevonden.
De
inventiviteit van burgers in oorlogsnood wordt ook niet vergeten.
Smokkelaars vonden steeds nieuwe middelen om levensmiddelen te
verkrijgen. Zo is er het verhaal van een vrouw die een hesp inbakerde
als een klein kind en met die vermomming de tram nam onder de neus van
de Duitse bezetter.
De
Vlaamse zaak komt sporadisch aan bod, ze vermeld de vervlaamsing van de
Gentse universiteit door de Duitsers. Hoewel de Vlaamse zaak toegedaan
vindt Loveling dit een stap te ver, heulen met de bezetter zou de
Vlaamse zaak geen goed doen, integendeel.
Om
af te sluiten: dit boek is voor mensen met een interesse in W.O.I en
literatuur. Het is geen hapklaar leesvoer ter ontspanning maar wel
uitermate boeiend. Mij bleef het boeien van de eerste tot de laatste
passage.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten