Roger Lancelyn Green - Scandinavische mythen en sagen

Ik gaf eerder al aan de 'Scandinavische mythen en sagen' van Green te willen lezen. Ik heb het boek net uit en ik ben niet teleurgesteld. Net zoals bij 'Robin Hood' (Zie eerder bericht) geeft dit boek in proza het hele verhaal weer van begin tot eind. In dit geval van Ginnungagap tot Ragnarok met daartussen alle legenden over de Asen, de Noorse goden.

Het is perfect om even alles over de Noorse mythologie op een rijtje te zetten. Ik interesseer me sterk aan de Noorse cultuur en kende reeds vele legenden en behoorlijk wat kunstvoorwerpen die mythologische taferelen voorstellen maar dat zijn slechts losse flarden. Green heeft die losse flarden die de meeste mensen wel kennen samengevoegd tot één overzichtelijk geheel. Er zijn keuzes gemaakt natuurlijk, verhalen kennen altijd diverse varianten.

Het is geen hoogdravend werk maar het doet wat het moet doen : het geeft een duidelijk overzicht van de creatie van de werelden (er waren er negen), de verschillende goden en hun karakters, de trollen, reuzen, heksen en tovenaars... Er wordt ook uitgelegd waarom de dingen zijn zoals ze zijn en dat is exact wat mythen doen.

Gotland stone met diverse mythische figuren.

De verhalen zijn divers, over Jormoengand de wereldslang, Thor en Mjölnir zijn strijdhamer, de schone Freya en haar minnaars, Brunhilde de Walkure en Sigurd de Drakendoder, Odin die de kennis zoekt,... Ik betwijfel of het boek alle verhalen gebundeld heeft, dat lijkt me niet doenbaar. De hoofdlijnen zitten er evenwel in. Geweldig is ook dat de personages een stem krijgen, het zijn geen verhalen met een alwetende verteller. De personages gaan de dialoog aan. Dat is...anders dan het in de Vikingtijd -vermoedelijk- zou geweest zijn. Toen werden die verhalen waarschijnlijk bij het vuur verteld voor een grote groep. Er waren vast niet enkel verhalen maar ook liederen en gedichten. De Noorse mythologie staat afgebeeld op allerlei soorten dragers, van drinkbekers tot grafstenen. Het was een gemeenschappelijk erfgoed, elkeen kende die verhalen. En men vertelde ze opnieuw en opnieuw tot er met de tijd diverse varianten kwamen. Ze gaan over moed, eer en het juiste doen. Aansporingen voor de Viking krijgscultuur. Er wordt onder meer verhaald over het Walhalla waar de gevallen krijgers aan de feestdis zitten en Hella waar de doden die in hun bed gestorven zijn naartoe gaan, een somber oord. Hoeveel beter moet het niet zijn in de strijd te sterven en door de Walkuren te worden geselecteerd! Het zijn mythen bedacht door een volk dat de strijd hoog in het vaandel droeg en dat merk je. Bijzonder is het geloof dat zelfs de goden eindig zijn, Ragnarok de doemdag waarop de wereld ten onder gaat...

Dit boek is geen hoogstaande literatuur, het is de Edda niet. Dat wil het ook helemaal niet zijn. Dit is het boek dat je leest voor je aan de Edda begint, om alvast mee te zijn met het verhaal en er dus beter van te kunnen genieten. Dat is die Edda die ik ook wil lezen, meer specifiek de poëtische. Niet dat de andere niet goed zou zijn, ik lees gewoon graag verzen in stanza.

England's Mistress - Kate Williams

Dit boek is een biografie van Lady Emma Hamilton. Andere van haar namen zijn Amy Lyon, Emma Hart en Dame Emma. Eigenlijk zou er trouwens moeten staan 'Emma, lady Hamilton' omdat ze geen lady was van geboorte. Maar ik gun het haar, voor mijn gevoel was ze misschien wel meer lady dan sommigen ooit geweest zijn. 

U vindt dat niet onpartijdig? Wel, dat is het ook niet, dat geef ik grif toe. Dat is trouwens een voordeel van deze biografie. Het onderzoek is minutieus uitgevoerd, alle kleine details worden mooi opgelepeld op het juiste moment en de biografe probeert niet hardnekkig neutraal te blijven. Dat laatste klinkt misschien raar maar dat is net mooi. Zonder dat ze het expliciet uitdrukt merk je dat de auteur als het ware met Emma meevoelt. En dat klopt ook, na zoveel onderzoek naar een persoon krijg je er een beetje een band mee, je velt onvermijdelijk toch een oordeel. Je vastklampen aan de neutraliteit geeft dan maar een 'droog' boek, en dit boek was dat zeker niet. 

Behalve informatie over het leven van Emma, geeft dit boek ook veel informatie over het leven op het eind van de 18de eeuw. Niet zozeer de grote lijnen maar de kleine details en net die zijn zo interessant. De details 'groeien' mee met Emma, van haar nederige afkomst tot haar leven als lady aan het hof in Napels, de kleine dingen worden niet vergeten. Wat er verwacht werd van een 12-jarige meid voor alle werk, hoe het is om keukenmeid en tiener te zijn in London, hoe je zelf bedienden aanstuurt en gasten hoort te ontvangen als vrouw van een diplomaat...Altijd worden in deze biografie van Emma de wendingen van haar leven doorspekt met een goede dosering aan achtergrondinformatie en details van het leven toen.

Emma's leven was heftig op zijn minst. Van nederige afkomst uit een klein mijnwerkersdorp ging ze na de dood van haar vader naar een boerendorp iets verderop. Het leven was daar iets beter maar dat zegt dan vooral veel over de zeer deplorabele toestand van het mijnwerkersdorp. Als 12-jarige gaat haar moeder werken in Londen en Emma wordt meid voor alle werk bij een vrouw in haar dorp. Al na een paar maand staat ze op straat, voor meid was ze niet gemaakt. Ze trok naar Londen en werd meid bij een middenklasse- gezin. Ze werkte nadien bij het theater en vanaf toen ging het bergaf. Vrouwen zonder keus werden vaak prostitué en dat werd zij ook. Desondanks rees ze van die verschoppelingenstatus relatief snel op tot gevierde courtisane. Na een kortstondige affaire met Lord Fetherstonhaugh kwam ze zwanger terecht bij Lord Greville, die zich eigenlijk geen minnares kon permitteren maar haar opving tijdens en na haar zwangerschap. Nobel? Misschien deels maar er speelde ook eigenbelang bij, Emma was mooi en lieflijk en totaal aan hem overgeleverd. Haar kind mocht ze niet meer zien en ze moest zuinig, economisch en vooral berouwvol zijn over haar vroeger leven. Alsof ze een keuze had gehad!

Na enkele jaren wordt Greville haar moe en hij speelt haar door naar zijn oom, Lord William Hamilton. Emma wordt wijsgemaakt dat ze even 'op vakantie' gaat. Haar jaren in Napels bij Lord William behoren tot de gelukkigste van haar leven, hij apprecieert haar sprankelende persoonlijkheid en levenslust. Hij trouwt zelfs met haar. Naar mijn gevoel was Lord William haar beste vriend en medestander. Hij was veel ouder en later in hun huwelijk begint ze een relatie met Lord Nelson (Ja, die admiraal van Trafalgar). Ze krijgt een kind van hem, Horatia. Was dat berekenend? Dat weet ik niet, haar acties getuigen er niet van. Ze was wel in zekere mate steeds bezig met overleven, welke 18de-eeuwse vrouw zonder middelen van bestaan is dat niet? Maar later in leven laat ze zich uitzuigen door 'vrienden' en zogenoemde verwanten. Van berekening getuigt dat niet, eerder van een naïveteit en misschien ook een wens om geliefd te zijn.

Ze was in feite de eerste beroemde persoon die niet van adel was, haar beeltenis was over heel Engeland gekend door de portretten die haar geliefden van haar lieten maken. Dit voorkwam echter niet dat ze nog steeds afhankelijk was van mannen en schromelijk door de Engelse regering en het koningshuis in de steek werd gelaten. Het pensioentje waar ze als weduwe van een diplomaat en geliefde van Lord Nelson op gehoopt had kreeg ze niet. Ze had enorme schulden en maakte er ook steeds bij in de hoop de adel te kunnen bijhouden en hun sympathie voor haar zaak te winnen. Enkele vrienden probeerden haar uit de schulden te helpen. Het mocht niet baten, de geliefde  van degene die misschien wel de meest gevierde held van Engeland is, stierf alleen en in schulden in Frankrijk.