Het Winterpaleis - Eva Stachniak

Het Winterpaleis vertelt het verhaal van Vavara Nikolajevna, oftewel Pani Barbari zoals ze in Polen - haar land van herkomst- heet. Vavara komt als jong, naïef meisje terecht aan het Russische hof. De naïviteit raakt ze al snel kwijt, ze wil immers overleven. Daarbij heeft ze nog een tweede motief, ze wil niet 'niemand' zijn, ze wil opgemerkt worden. Paradoxaal genoeg wordt ze opgemerkt als een perfecte 'niemand'. Een spionne mag immers geen sporen nalaten en moet vooral niet opgemerkt worden. Als 'gazette' of 'tong' van tsarina Elizabeth is haar ster al snel reizend. En ze schiet nog hoger met de komt van Sophie, die later tsarina Catharina de Grote zal worden. Vavara en Sophie groeien samen in het leven maar de afstand tussen adel en hovelinge blijft toch altijd op de achtergrond. Vavara ondervindt dat haar naïviteit dan misschien toch niet helemaal verdwenen was...

Het is een goed boek en het schrijfwerk overtuigt. Het probleem is echter dat de afstand tussen de lezer en het gelezene bij momenten erg groot blijft. Over Catharina komen we eigenlijk niet zo gek veel te weten, zeker niet wat haar eigen gedachten en gevoelens betreft. Ook Vavara blijft een beetje 'vlak', we komen haar gedachten en gevoelens wel te weten maar enkel wanneer deze te maken hebben met het hof en Catharina. Er zat veel meer in haar gedwongen huwelijk, de aanpassing aan het leven buiten het hof en de geboorte van haar kind. Het kon met andere woorden 'persoonlijker'. Het is alsof de auteur voor twee hoofdpersonages half koos in plaats van voluit voor eentje te gaan.
Ondanks deze kritiek is het boek wel een aanrader. De sfeer wordt goed getroffen, de lezer waant zich bijna in het Rusland van die tijd. Ook de achterdocht aan het hof en het feit dat het nergens echt veilig is en niemand kan worden vertrouwd komt mooi in het boek tot uiting. De paleisbewoners hebben dan misschien mooie kleren en genoeg te eten, ze moeten er ook de jaloezie en de achterdocht bijnemen.